In 1983 bracht Volkskunstgroep Drieske Nijpers een bijzonder boek uit : Zo de ouden zongen, Het levende erfgoed van de Vlaamse Volkszanger in het Waasland… 

Deze dans, De Mechelaar, werd gecreëerd door Annemarie De Ridder en de Pluswerking.Mechelaar Geert Buys was, samen met Annemarie en Wim De Coninck (†), één van de medeoprichters van de Plus-werking. Deze werking ontstond binnen de schoot van VVKB en groeide verder uit bij Danspunt. Na enkele jaren werd de werking verdergezet binnen Damuza.Geert Buys besloot in 2016 te stoppen als lesgever bij de Pluswerking. Bij zijn “pensionering” vond de “Pluscommissie” het dan ook fijn om een dans aan hem op te dragen, als geste voor de energie die Geert jarenlang stak in de volksdans.

Tijdens de voormiddag sessie op het Rendez-vous evenement van Danspunt konden we de sessie ‘Danskledij, hoe begin je eraan? ‘ bijwonen. Johan  Goessens (Stichting Klassieke Dans) en Geert Pauwels (Volkskunstgroep Reuzegom Leuven) gaven uitleg  omtrent kledij, stoffen en hoe deze samen te brengen tot een historisch verantwoorde kledij. 

In de donkerste tijd van het jaar is het maar wat aangenaam om kaarsen aan te steken. Het warme kaarslicht geeft ons een knus gevoel. Tegelijk tovert het je ook een heel stuk terug in de tijd.  Denk maar aan de dansen die gratieus en hoofs werden uitgevoerd, zoals op deze muziek uit de 18e eeuw, gecomponeerd door Joannes de Gruytters (1709–1772).

In de bijgevoegde basisversie, met een onbepaald aantal paren in cirkel wordt hierop sterk ingespeeld. Deze versie werd onlangs gepubliceerd in het VVKB-tijdschrift "De Driesprong".

Wat een terloopse opmerking zo al teweeg kan brengen.

In Turnhout, de thuisbasis van Koninklijke Dansgroep Zonne, liggen in het Taxandria museum bedrukte katoenen sjaals en drukblokken van vroegere Turnhoutse  fabrieken die er sjaals produceerden. Dat is ook de reden waarom zij ze gebruiken bij hun kledij i.p.v. de veelgebruikte kempische  (kasjmier) sjaals.

Binnen de volkskunde rekent men het palingtrekken tot de kwelspelen met dieren, zoals o.a. ganstrekken, katknuppelen en varkensknuppelen. Het palingtrekken als volksvermaak komen we niet alleen in de 17de eeuw tegen maar ook in de 18de en 19de eeuw .

Graag wil ik even verder gaan over het defilé van de klederdrachten te Monçao (Portugal).  Niet alleen de hoeveelheid mensen die deelnamen was enorm, evenzeer interessant was de manier waarop het gepresenteerd werd.

Met veel plezier waren wij aanwezig op de 25e editie van de Optocht van de Portugese klederdrachten. Het loonde de moeite om te zien hoe zij het aspect  'klederdracht' aanpakken. Van een gebrek aan publieke belangstelling was totaal geen sprake, integendeel. 

Voor zover geweten werd de dans uitgevoerd door de Sint-Sebastiaansgilde van Herentals tot omstreeks 1930.Op 10 juli 1960 werden in Tielt de Europa-cavalcade en een volksdanswedstrijd georganiseerd. Karl Schyvens nam hieraan deel met de volksdansgroep “De Gagel” uit Herentals. Uit Turnhout was ook de afdeling Trouw van VKSV (Volkskulturele Stichting Vreugde) aanwezig.In de archieven van Zonne (Turnhout) vinden we krantenknipsels terug over dit evenement, evenals de offerte voor het busvervoer.Als anekdote bij de volksdanswedstrijd wist Karl Schyvens nog te vertellen dat er een prijs was voorzien voor de groep die van het verst kwam. Er werd flink wat geredetwist of Herentals dan wel Turnhout verder lag van Tielt. Uiteindelijk werd er een landkaart bijgehaald om dit te beslechten.Goed 15 jaar later werd de dans weer samengesteld door Karl Schyvens, Renaat Bulkens (†) en Laurent Blankaert.

Een van de volgende dansen die we publiceren is de 'Kempische begroeting'.

Op 13 september organiseert Danspunt de volgende d’inspiratiedag, dé (gratis) trefdag voor iedereen die bezig is met een danswerking of dansproject.

Onze eigen Vlaamse volksdansen in stand houden is een belangrijk aandachtspunt, niet alleen bij diverse organisaties zoals VVKB, IVV, Danspunt, HGK,... maar ook in de talrijke volksdansgroepen en dansende gilden die ons Vlaanderenland rijk is.

Gedurende een ogenblik van puffen en blazen deze zomer, vroeg ik me af : wat deed men vroeger om de hoge temperaturen door te komen ?

Damuza is misschien qua naam iets minder bekend maar de organisatie kende haar start reeds in januari 2017.  De dansleiding en dansers waren afkomstig van verschillende, andere federaties.  Een korte terugblik.

Toen de dansleider van Het Smoutpeerke, Jeff Koyen, zijn 50e verjaardag vierde, kreeg hij wel een heel origineel cadeau van zijn dansleden : een eigen dans.  Paul van Duren tekende voor de muziek, Reinhilde Schittecat en Ingrid Verbeelen voor de danscreatie.  We danken hen voor de toelating om deze dans te mogen publiceren.

Van 13 tot 17 juli 2022 vindt in Klaipéda (Litouwen) de jaarlijkse Europeade plaats.

Het Oud Limburgs Schuttersfeest (OLS), ook wel D'n Auwe Limburger genoemd, is een jaarlijks feest dat doorgaat op de eerste zondag van juli.  De ongeveer 150 schutterijen die meedoen aan het OLS zijn aangesloten bij de Oud Limburgse Schuttersfederatie, het overkoepelend orgaan voor alle schutterijen en schuttersgilden van beide Limburgen. Dit feest heeft zowel in België als in Nederland de status van nationaal immaterieel cultureel erfgoed en trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers.

Stoffen ‘zo zwart als de nacht’ kleuren zoals bij hedendaagse jeans of kleedjes het geval is, was vroeger niet mogelijk. Het gebruik van de kleur zwart bij de gewone mensen is pas meer courant geworden toen het verven van stoffen niet meer afhankelijk was van plantaardige kleurstoffen. Dan denken we aan het verven van stoffen voor bv.  kapmantels, schorten, pelerines, stroken van rokken, mannen broeken of -gilets, fazen…  Hoe gebeurde dat vroeger?

VVLL vzw houdt enquête Bedelfeesten in Vlaanderen en Nederland

De polkamuziek werd opgetekend door musicoloog Hubert Boone te Hofstade (Vlaams-Brabant). Zoals bij zovele volksmelodietjes verwijst de gemeente in de titel naar waar de muziek werd opgetekend en was niet altijd verbonden aan een plaatselijke oude dans.  Daarom dat eenzelfde melodie soms op meerdere plaatsen terug te vinden is. 

Bij de oude langgevelhoeves stonden er naast of tegenover dikwijls (een paar) kleinere gebouwen.  Het kon een varkensstal zijn en een WC.  Waarom stonden die aan één kant en de koeienstal aan de andere kant ?  

De Koninklijke Sint-Sebastiaansgilde Essen richt tijdens het weekend van 25 en 26 juni 2022 het 19de Landjuweel van de Kempische Schuttersgilden in onder de auspiciën van de Hoge Gilderaad der Kempen (HGK).De HGK, opgericht op 3 februari 1952, is een koepelorganisatie van een 70-tal Schuttersgilden uit de Kempen. Alle aangesloten gilden beoefenen het schieten en zijn gegroepeerd naar het gebruik van hun wapen: handboog, kleine kruisboog, sint-jansboog, voetboog en buks. De gilden organiseren onder elkaar schietwedstrijden, maar zijn verplicht deel te nemen aan de schietspelen, gildefeesten en landjuwelen ingericht onder de auspiciën van de HGK.Het landjuweel wordt om de vijf jaar ingericht. In de voorafgaande vier jaar vergaren de gilden hun punten tijdens de jaarlijkse schietspelen, gildefeesten, keur- en studiedagen, … Als winnaar van het Landjuweel 2015 is de Koninklijke Sint-Sebastiaansgilde Essen verantwoordelijk voor de inrichting van het landjuweel in 2020. Echter, het inmiddels alom gekende coronavirus (COVID-19) heeft hier anders over beslist! De inrichting werd afgelast en uitgesteld naar 2022.Op zaterdag zijn er de schietwedstrijden per wapen. Op zondag is er in de voormiddag een gildemis in de parochiekerk Sint-Antoniuskerk in Essen, een academische zitting en een gildemaaltijd. De namiddag start met het 'Schoon Inkomen', een optocht van 33 deelnemende schuttersgilden doorheen een aantal straten van Essen.

In de 80’er jaren verscheen in “Dansen uit de Zuidelijke Lage Landen I” een reeks gecreëerde dansen van de Nederlandse Elly Olderaan, waarbij deze "Flikkerpotpourri". Ze gebruikte daarvoor traditionele Vlaamse muziek, zo ook deze muziek afkomstig van de LP “Doedelier in beweging” (CR28149).

Dansje voor Hilde ontstond in 2018 binnen de werking van Damuza.

Op 4 april 2021 verscheen onze eerste bijdrage in De Dansgazet.   

Veel Paasgebruiken zijn afgeleid van een niet-christelijk lentefeest, zoals het rapen van eieren. Later dienden de eieren voor de katholieken ook om na de veertigdaagse vastenperiode (die na de viering van Carnaval begon) weer op krachten te komen. Dat was zeker nodig na de zware vasten. Het vastengebod gold aanvankelijk louter vlees, maar in het jaar 640 bepaalde paus Gregorius de Grote dat gelovigen zich ook dienden te onthouden van producten die daarin hun oorsprong vonden, dus boter, kaas, melk en eieren. 'Zwart vasten' is de vakterm. Wel kregen gelovigen mettertijd een lichter regime opgelegd, met zowel algemene als individuele dispensaties (het befaamde boterbriefje!).

Halle is één van de drie deelgemeenten van Zoersel. 

Rond feestdagen die iets van de hoop op nieuw leven uitdrukten, zijn allerlei gewoonten en gebruiken gegroeid. Eieren speelden daarin vaak een rol.

Vandaag is het halfvasten.  Wie heeft er ooit gehoord van de Graaf van Halfvasten, ook wel gekend onder de naam van Sintegreef of Greef ?  

Als er één feest is waarbij uitbundigheid centraal staat, dan is het wel carnaval. Het carnavalsfeest wordt gevierd in de drie dagen voor Aswoensdag en wordt traditioneel afgesloten met Vette Dinsdag en Vastenavond. 

Deze “Contradans van Brussel” werd gecreëerd door Jos Gerrits ter gelegenheid van landbouwfeesten in Brussel, begin jaren 1990. Bij een optreden op deze feesten mocht alleen gedanst worden op muziek van het ‘Brabants volksorkest’. De muziek vond men op  de LP (of CD met dezelfde naam) : Flemish Folk Music, uitgegeven in 1988, of op CD : Het Brabants Volksorkest, Flemish Folk Music, Vol. 1 & 2, 2004 (heruitgave).

Volksdansgroepen die materiaal, kledij enz. zoeken of aanbieden, kunnen dit doorgeven aan dansgazet@gmail.com. 

Tussen Aswoensdag en halfvasten stoot je in de Antwerpse Polderdorpen op een plaatselijke activiteit, want “de gans rijdt uit!”.  In Berendrecht, Zandvliet, Stabroek, Putte, Hoevenen en Ekeren komt men dan vreemde dingen tegen in het dorpscentrum: kleurrijke groepen, flinke boerenpaarden en een lugubere galg… 

Volksdansen is geen dode materie, integendeel… het leeft, zowel nu als vroeger.En zeker wanneer je in archieven blijft snuisteren…  Het blijven boeiende verhalen!

Volgens Marc Willems, dansleiding Koninklijke Dansgroep Zonne, is de dans 'Turnhout Kermis' ontstaan uit een uitdaging :

Jij, als danser, kent waarschijnlijk wel het gevoel: de lichte euforie wanneer je, zwetend en met bonkend hart, de dansvloer verlaat om even uit te blazen. Moe maar voldaan, alsof je een uur intensief gesport hebt. En eigenlijk héb je ook net gesport. Als je danst, gaat je hart sneller slaan, je ademhaling versnelt en je gebruikt veel verschillende spiergroepen. En daar wordt je lichaam sterker van.  Niet alleen gebruik je je hele lijf, maar ook je hoofd. Al je bewegingen worden immers vanuit je brein gecoördineerd. Zo helpt dansen tegen depressies en heeft het zelfs een effect op ziektes als Alzheimer en Parkinson

Mijn 8-jarige kleindochter leert in haar klasje lezen.  We helpen haar thuis met lezen door haar enkele boekjes te geven, waaronder een boekje met kinderliedjes.Vorige week vroeg ze mij: “”wat is de houten been? Ze had dit gelezen in het liedboekje bij het spelliedje “twee emmertjes water halen”. Dus, op zoek naar informatie op het alleswetende internet…

Volksdansgroep Zonne (Turnhout) creëerde deze dans op de muziek "Wals voor Polle ",  een melodie die Wim Poesen componeerde als huwelijksgeschenk voor zijn vriend Polle Ranson.