In Vlaanderen is het hoofddeksel een voornaam element in de kledij. We hebben dan ook een hele reeks van mutsen die vrouwen droegen : het eenvoudige witte mutsje, de dormeuze, de zwarte ondermuts, de trekmuts, de dubbele muts, de ‘froezel’, de strikkenmuts of cornetmuts, de pijpenmuts, de wollen muts, het kapothoedje… Kortom vrouwen hadden altijd graag een muts op het hoofd…
Dikwijls waren de modellen te vinden in de toenmalige modebladen en werden aangepast aan het leven in een dorp of op het platteland.
Zo is de luifelhoed in de Parijse modebladen (rond 1800) een inspiratiebron geweest voor de spaanhoed. Een spaanhoed is gevlochten in fijn stro met een opstaande boord en wordt gevoerd met lichte of gekleurde zijde die tot aan de rand van de boord komt. Als versiering zijn er twee loshangende linten van ongeveer 10 cm breed en 20 cm lang in geruit, gebloemd of gestreept satijn. Deze worden op de hoed aangebracht en hangen op de rug, van voor of op de schouders. Linten wordt soms ook gebruikt al versiering voor de achterkant en zijkant, volgens de smaak van de draagster. De spaanhoed werd zowel over een klein (kanten) mutsje gedragen als over een lange vleugelmuts.
Bij rouw werden de kleurige linten vervangen door zwarte.
Deze hoeden werden met uiterste zorg behandeld want ze waren vrij kostbaar. Rond 1890 kostten ze reeds meer dan 100 frank. Bij het binnenkomen van de kerk werden ze afgenomen en omgekeerd op een stoel gezet met de linten erin. Ook wanneer men op bezoek of naar een feest ging, zette men bij aankomst de hoed af en hield men alleen de trekmuts op.
De verschillende soorten mutsen zijn hier en daar nog wel te vinden maar de spaanhoeden zijn zeldzaam. Al helemaal zeldzaam zijn modistes die deze hoeden kunnen maken of herstellen.
Met veel zoekwerk heb ik Marleen Piron, modiste te Herk-de-Stad bereid gevonden om een spaanhoed te maken met het materiaal dat Marc Willems (Koninklijke Volkskunstgroep Zonne Turnhout) nog had liggen. Het werd zoeken en proberen aan de hand van foto’s. Kendra Cerpentier (volkskunstgroep Drieske Nijpers) en Katty Giddeloo (Koninklijke Volkskunstgroep Reuzegom) waren zo bereidwillig om in hun kleerkast te duiken en foto’s te maken.
Onderstaande foto's van de spaanhoed gemaakt door Marleen Piron.
Haar gegevens :
Blijkbaan 34, 3540 Herk-de-Stad
België
✉ marleen-art@telenet.be
☎ +32 476 25 47 16
🌐 www.marleen-art.be
Voor u gelezen :
Erfgoedinzicht.be (1850 ) 1900
Nieuwsbrief Taxandria 2014 nr 1
www.reuzegomleuven.be/kledij
https://youtu.be/PiHhzN0F5c4 (Drieske Nijpers)
Terugkeer van de markt of Terugkeer uit de stad naar de hoeve
Een Kempische boerin verlaat het boerenerf, de zondagse witte kanten trekmuts en spaanhoed op het hoofd en zwarte lakense kapmantel om haar schouders en met korf en regenscherm aan de ene hand.
(Collectie Taxandria)
Reactie plaatsen
Reacties