De Schottisch

Gepubliceerd op 22 september 2021 om 22:26

Alhoewel een schottisch regelmatig op het programma staat tijdens volksdansbijeenkomsten, weten maar weinigen de oorsprong en historiek ervan.

Johnny Ooye maakt je een beetje wegwijs dankzij de info uit zijn documentatie van toen hij (eind jaren 70 begin jaren 80) internationale danscursussen volgde in het buitenland (Engeland, Frankrijk, Duitsland, Nederland) bij gerenommeerde internationale dansleiders, voornamelijk met het oog op het "leren lesgeven". 

Met dank voor de informatie bezorgd door: Rickey Holden (Amerika), Vic Daudinot (Mexico), Nad Kapli (Italië), Suzanne Kempfer (Duitsland) en Craig Gibson (Schotland).

Deze dansvorm vindt vermoedelijk zijn oorsprong als koppeldans in Bohemen. Het was een populaire ballroomdans van de Boheemse volksdansrage tijdens het Victoriaans tijdperk.  De eerste vermelding dateert uit 1849. De basisfiguur van de "schottisch" bestaat uit twee "zijstappen" naar links en rechts, gevolgd door een draai in vier stappen. In sommige landen worden de zijstappen en draai vervangen door hoppassen.

Van de schottisch vinden we  over de hele wereld sporen terug in de volksmuziek. In Argentinië werd de schottisch geïntroduceerd door Duitse immigranten (nu meestal "chotis" genoemd).

In Brazilië heeft de "xote" zich grotendeels ontwikkeld in het noord-oostelijke gebied, met name de Sertão, waar het variaties heeft gecreëerd zoals "baião" en "arrasta-pé".  Al deze ritmes worden er meestal in paren gedanst, waarbij ze een langzamere en eenvoudigere dansstijl hebben. en evolueerde tot "Chamamé", een Argentijns volksmuziekgenre.

 

In Noord-Europa is deze dansvorm gekend in Finland als "jenkka", in Zweden als "Schottis" en in Noorwegen als "rheinlender"

Hierbij valt op dat de Finse Jenkka sneller is van tempo dan de Zweedse en Noorse variant.

De Zweeds naam "schottis" kan wijzen op een oorsprong in het gebied van Schotland. De Noorse benaming "rheinlender" lijkt dan weer te wijzen op een oorsprong uit het Rijngebied, dus van Duitse of Boheemse oorsprong..

 

In de ons omringende landen.

In Frankrijk werd de "Scottische" geïntroduceerd in de jaren 1850. Het verspreidde zich snel van de salons naar het platteland en werd een van de meest populaire volksdansen.

Duitsland kent de dans als "Schottisch", wat Schots betekent. In Engeland, en dan voornamelijk Schotland, zijn een aantal variaties gekend, waarbij de ceilidh-versie de meest populaire is. Kenmerkend is het vrolijk, lichtvoetig en pittig gevoel dat vaak wordt begeleid door vocale opzwepende en opvrijende kreten van de mannelijke partners. De hoppende draai tegen het einde van de routine wordt ook vaak met grote windvlagen gedaan. Het zorgt er voor dat de plooien van de mannenkilts op en naar buiten vliegen, soms met humoristische resultaten.

Ook Zuid-Europa was in de ban van deze dansvorm.

Er zijn een dozijn variaties bekend, voor een of meer koppels, de oorspronkelijke naam werd "sciortis" in Toscane, "sciotzè" in Zuid-Italië en "sòtis" in Romagna.

Portugal kent de "xoutiça" of "xote", een kringdans voor meerdere paren, waar overstaande paren beurtelings van plaats wisselen en de kringdansers telkens in een kettingfiguur betrokken worden.

In Madrid wordt de "chotis, chotís of schotís" beschouwd als de meest typische dans van de stad sinds de 19e eeuw en wordt die gedanst op alle traditionele festivals. Sommige van de deuntjes, zoals "Madrid, Madrid, Madrid" van de Mexicaanse componist Agustín Lara, werden zeer bekend in heel Spanje. De auteurs van de zarzuelas creëerden een groot aantal nieuwe chotis en versterkten hun populariteit.

De 'sciortis' door de italiaanse groep La Muffrina

De schottisch arriveerde vanuit Europa ook in de Verenigde Staten waar er talloze variaties opdoken. In Californië werden een aantal oude ballroomvarianten van schottisch gedanst. De "Five-Step Schottisch" en een "Highland Schottisch" werden opgenomen op de lijsten van erkende ballroomdansen uit die periode. In Texas bestaan er schottisch dansen zoals "Blue Bonnett", "MgGinty", en "Douglas". Schottisch variaties omvatten soms een rechte beenschop, een schop-hop en een rugwaartse hop.

In het begin van de 20e eeuw werd in het zuiden van de Verenigde Staten de schottisch gecombineerd met ragtime.  De populairste "ragtime schottische" van die tijd was "Any Rags" van Thomas S. Allen in 1902.

De schottisch is in Mexico bekend als "Chotís", en werd in Mexico geïntroduceerd in 1850. In het begin was het gewoon een eersteklas ballroomdans. Het werd na een tijdje populairder en toen werd er een meer "rustieke" stijl gecreëerd voor openbare feesten en danszalen. Het is populair in de noordelijke staten Nuevo León, Tamaulipas, Durango en Zacatecas.

In Vlaanderen is de schottisch ook gemeengoed en basis voor flink wat creaties: denken we maar aan de Schaatsenrijdersdans, Tinneke van Heule, Schottisch in Karree, Lange Schottisch.

Volgende in de reeks dansen van Renaat Van Craenenbroeck die we publiceren is de Schottisch van Holsbeek of "Schottisjke".

 

 

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.